Orzecznictwo
Orzecznictwem zajmują się zespoły orzekające:
- powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności, jako I instancja,
- wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności, jako II instancja.
Osoby zameldowane na pobyt stały podlegają właściwemu terytorialnie zespołowi.
Natomiast co do osób:
- bezdomnych,
- przebywających poza miejscem stałego zameldowania ponad 2 miesiące ze względów zdrowotnych lub rodzinnych,
- przebywających w domach opieki społecznej i ośrodkach wsparcia,
- przebywających z zakładach karnych i poprawczych,
to orzekać będzie zespół właściwy ze względu na miejsce pobytu (powiadamiając jednak zespół właściwy ze względu na miejsce stałego zameldowania).
Powiatowy zespół powołuje i odwołuje starosta, po uzyskaniu zgody wojewody. Wojewódzki zespół powołuje wojewoda. Wydatki związane z tworzeniem i działalnością zespołów są pokrywane z budżetu państwa. Wydatki mogą pochodzić również ze środków finansowych samorządu.
Stopnie niepełnosprawności
|
UWARUNKOWANIA NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI
|
|
|
STOPIEŃ
|
|
|
LEKKI
Obniżenie zdolności do pracy
LUB
ograniczenia w pełnieniu ról
społecznych dające się
kompensować
|
UMIARKOWANY
Niezdolność do pracy
LUB
zdolność do pracy wyłącznie
w warunkach chronionych LUB
konieczność czasowej lub
częściowej pomocy osób
drugich
|
ZNACZNY
Niezdolność do pracy
LUB
zdolność do pracy
wyłącznie w warunkach chronionych
I
konieczność stałej lub
długotrwałej pomocy osób
drugich
|
|
|
| |
|
|
|
|
Ustawa ustala trzy stopnie niepełnosprawności.
I. Znaczny - przyznaje się go osobie z naruszoną sprawnością organizmu i niezdolnością do pracy albo zdolnej do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającej, w celu odgrywania ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Uwaga: Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację.
II. Umiarkowany - przyznaje się osobie z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolnej do pracy albo zdolnej do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającej czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu odgrywania ról społecznych.
III. Lekki - przyznaje się osobie o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mającą ograniczenia w odgrywaniu ról społecznych, dające się kompensować za pomocą wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
Stopnie niepełnosprawności ustala się dla osób, które ukończyły 16 lat.
Powiatowe zespoły zajmują się także orzekaniem niepełnosprawności (bez ustalania stopni!) u dzieci do lat 16. Są one uznane za osoby niepełnosprawne, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodujących konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.
Uwaga: Jeżeli ktoś ma przyznany znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności, może pracować na otwartym rynku pracy u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, jeżeli uzyska pozytywną opinię Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu przez pracodawcę stanowiska pracy dla potrzeb osoby niepełnosprawnej.
|
 Niezdolność do samodzielnej egzystencji — oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację.
 Niezdolność do pracy - oznacza całkowitą niezdolność do wykonywania pracy zarobkowej z powodu fizycznego, psychicznego lub umysłowego naruszenia sprawności organizmu
 Konieczność sprawowania opieki - oznacza całkowitą zależność osoby od otoczenia, polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub wykonywania czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwianiu kontaktów ze środowiskiem
 Konieczność udzielania pomocy w tym również w pełnieniu ról społecznych -oznacza zależność osoby od otoczenia, polegającą na udzieleniu wsparcia w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych
|
Orzeczenia ZUS
Orzecznictwo lekarzy orzeczników w ZUS jest na równi oraz porównywalne z orzecznictwem zespołów orzekających o stopniu niepełnosprawności. I
Orzeczenia ZUS
Orzecznictwo lekarzy orzeczników w ZUS jest na równi oraz porównywalne z orzecznictwem zespołów orzekających o stopniu niepełnosprawności. I tak, decyzje orzecznika ZUS:
- o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji jest traktowane na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
- II. o całkowitej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;
- III. o częściowej niezdolności do pracy oraz celowości przekwalifikowania jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.
Ci, którzy mają ważne orzeczenia o zaliczeniu do jednej z grup inwalidzkich (lub o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym) lub orzeczenie o niezdolności do pracy wydane przez lekarza orzecznika ZUS, mogą składać wniosek o ustalenie stopnia niepełnosprawności wg wskazań po to, aby móc korzystać z ulg i uprawnień.
Nowością jest, że zespół orzeka stopień niepełnosprawności tylko taki, który odpowiada dotychczasowemu orzeczeniu wraz ze stosownymi wskazaniami. Na przykład, gdy zgłosi się ktoś z ważnym orzeczeniem KiZ o II grupie inwalidzkiej, może mieć przyznany tylko umiarkowany stopień niepełnosprawności (poprzednio zespół mógł orzec np. znaczny stopień).
Uwaga: Od takich orzeczeń nie przewiduje się odwołania. Może to rodzić problemy, gdy ktoś będzie chciał się odwoływać od niesłusznych, jego zdaniem, wskazań.
Powiatowe zespoły orzekają na wniosek zainteresowanego lub jego przedstawiciela ustawowego, albo za ich zgodą - na wniosek ośrodka pomocy społecznej.
Wskazania w orzeczeniu
W orzeczeniu powinny być zawarte wskazania dotyczące:
I. zatrudnienia, które uwzględnia możliwości danej osoby,
II. szkolenia, także specjalistycznego,
III. uczestnictwa w terapii zajęciowej,
IV. zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej,
V. konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie,
VI. korzystania z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych, świadczonych przez ośrodki pomocy społecznej, organizacje pozarządowe i inne podmioty,
VII. konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znaczną możliwością samodzielnej egzystencji,
VIII. konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji, edukacji,
IX. spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych wart. 8 ust. 1 ustawy z 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602 z późn. zm.) - na postawie tego wskazania osoby niepełnosprawne mogą korzystać z pewnych przywilejów w ruchu drogowym i ubiegać się o kartę parkingową.
Często uzyskując stopień niepełnosprawności, nie zwracamy uwagi na treść tych wskazań. A to może oznaczać, że gdy we wskazaniu dotyczącym szkoleń istnieje wpis "nie dotyczy", to np. nie będziemy mogli skorzystać ze szkoleń finansowanych przez powiatowy urząd pracy dla osób niepełnosprawnych.
Rodzice dziecka ubiegający się o zasiłek stały z pomocy społecznej nie otrzymają go, gdy w orzeczeniu nie pojawią się równocześnie dwa wskazania z pkt. 7 i 8 (patrz wyżej).
Odwołania
Odwołanie do wojewódzkiego zespołu składamy za pośrednictwem powiatowego zespołu. Od orzeczenia wojewódzkiego zespołu przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie 30 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu, który wydał orzeczenie. Postępowanie jest wolne od kosztów i opłat sądowych.
Nad orzekaniem o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności kontrolę sprawuje Pełnomocnik ds. Osób Niepełnosprawnych. Dotychczasowe rozporządzenia zostaną zastąpione wkrótce nowymi, więc omawianie ich nie wydaje się celowe.
Uzyskując orzeczenie, warto zadbać o to, by otrzymać legitymację, która potwierdzi prawo do korzystania z ulg i uprawnień.
